- Άαχεν
- (γερμ. Aachen, γαλλ. Aix-la-Chapelle). Πόλη (240.300 κάτ. το 2002) της Γερμανίας, στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, κοντά στα βελγικά και ολλανδικά σύνορα. Την οικονομική της εξέλιξη την οφείλει στη γεωγραφική της θέση, στο ήπιοκλίμα της και στις πολλές ιαματικές πηγές της, που ήταν αφιερωμένες στον κελτικό θεό Granus,από το όνομα του οποίου προήλθαν οι λατινικές ονομασίες της πόλης (Aquae Grani και Aquisgranum)και η παλιότερη ελληνική (Aκυΐσγρανον).Έχει εξαιρετικό ιστορικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον και μοναδικά μεσαιωνικά αρχιτεκτονικά μνημεία, πολλά από τα οποία ανοικοδομήθηκαν μετά τις καταστροφές του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Περίφημος είναι ο καθεδρικός ναός της, με το ανακτορικό παρεκκλήσι (όπου, κατά την παράδοση, έχει ταφεί ο Καρλομάγνος) και τον άμβωνα του Ερρίκου B’. Επίσης, είναι έδρα σημαντικού πανεπιστημίου, καθώς και εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο της περιοχής (βρίσκεται σε ανθρακοφόρα περιοχή και έχει σημαντικές χαλυβουργικές, χημικές και υφαντουργικές βιομηχανίες). Ιστορία. Το Ά. γνώρισε μεγάλη ακμή στα χρόνια του Καρλομάγνου (οπότε αποτέλεσε και ένα από τα βασικά κέντρα της αχανούς αυτοκρατορίας του), στη συνέχεια όμως πέρασε σε δεύτερη μοίρα, εξαιτίας των συνεχών πολεμικών περιπετειών που συγκλόνισαν την περιοχή. Στο Ά. συνήλθαν από την περίοδο των Καρολιδών πολλές εκκλησιαστικές σύνοδοι. Το όνομα της πόλης συνδέεται επίσης με τη συνθήκη (1668) που σημείωσε το τέλος του πολέμου της διαδοχής μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας του Λουδοβίκου ΙΔ’ (Συνθήκη του Εξ-λα-Σαπέλ) και με την ειρήνη (1748) που τερμάτισε τον πόλεμο της αυστριακής διαδοχής, μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας από το ένα μέρος και Αγγλίας, Αυστρίας και Ολλανδίας από το άλλο (Ειρήνη του Εξ-λα-Σαπέλ). Στην ίδια πόλη συνήλθε το 1818 και το ομώνυμο ιστορικό συνέδριο, που σταθεροποίησε τους δεσμούς της Ιεράς Συμμαχίας με τη Γαλλία του Λουδοβίκου IH΄ και έμμεσα επηρέασε τις κινήσεις για την οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης, που τότε είχαν ήδη αρχίσει (στο συνέδριο αυτό είχε μετάσχει και o Καποδίστριας ως αντιπρόσωπος της Ρωσίας).
Dictionary of Greek. 2013.